وایتون چیست؟!
بی‌شک پلاستیک وایتون (Viton) جزو یکی از پر طرفدار ترین لاستیک‌ها در جهت آببندی منافذ مختلف می‌باشد. این عمل که به دو صورت کوپلیمر یا ترپلیمر (تترا فلورواتیلن، هگزافلوروپروپیلن، وینیلیدن فلوراید، هگزا فلوروپروپیلن و …) انجام می‌شود، در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد.
برای درک بیشتر مطالبی که در ادامه گفته خواهد شد بهتر است برای شروع، در مورد برخی اصطلاحات. رایج به ویژه قبل از تحقیق کردن و مشاهده‌ی همه‌ی اصطلاحات گیج‌کننده، همچنین فهمیدن دلیل تکرار مداوم FKM و FPM توضیحاتی داده می‌شود.
Viton، FKM، FPM چه هستند؟
اگر واژه‌ی وایتون را در اینترنت سرچ یا در مورد آن در سطح بازار تحقیق کنید به احتمال زیاد با واژه FKM رو به رو خواهید شد. حتما در اولین نگاه چیزی از آن متوجه نخواهید شد و به دنبال معنی آن خواهید گشت، به همین دلیل بیایید تا در مورد وجود سه نام متفاوت برای یک ماده‌ی ثابت صحبت کنیم.
FKM، FPM وایتون اصطلاحاتی متفاوت‌اند که برای ماده‌ای پایه که لاستیک فلوئورینه می‌باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کلمه FKM طبق پروتکل انجمن آمریکایی آزمایش و مواد (ASTM) طراحی شده است.
- کلمه FPM را سازمان بین المللی استاندارد که مخفف دسته الاستومرهای فلوئورینه می‌باشد.
- کلمه وایتون نامی‌ست که توسط شرکت سازنده‌ی این ماده یعنی DuPont به ثبت رسیده است.
مزایای وایتون
مقاومت دمایی وایتون با وجود خواص مکانیکی خوبش در مقایسه با اکثر الاستومرهای دیگر یک سر و گردن بالاتر است. همچنین با افزایش دما مقدار مقاومت آن در برابر روغن و مواد شیمیایی دچار تغییر بخصوصی نمی‌شود. قابلیت ارتجاعی ترکیبات وایتون در بازه دمایی ۲۰۴ تا ۳۱۶ درجه سانتی گراد نیز همچنان با کیفیت بالا برقرار می‌باشد. این لاستیک در مقابل تخریب حجم زیادی از مواد شیمیایی و مایعات-از جمله روغن‌ها، سوخت‌ها، روان کننده‌ها و اکثر اسیدهای معدنی-نسبت به سایر الاستومرهای غیرفلوئورینه‌شده بسیار مقاوم تر است.
به‌طور کلی، این خاصیت‌ها این را می رساند که وایتون از نظر مقاومت در برابر سیالات چندین پله جلوتر از رقبا قدم بر می دارد.
با نفوذ ناپذیری وایتون در مقابل مقدار زیادی از مواد، باعث می‌شود که عملکرد فوق‌العاده‌ای را در سوخت‌های اکسیژن‌دار خودرو‌ها ارائه دهد. از سوی دیگر این پلاستیک همه چیز تمام مقاومت خوبی را در برابر فشرده سازی از خود نشان می‌دهد، حتی در دماهایی که سایر الاستومرهای غیرفلوئورینه‌شده دچار شکستگی می‌شوند. همچنین به طور ویژه در برابر اکسیداسیون جوی، خورشید، شرایط آب و هوایی، قارچ و کپک کاملا بدون رقیب می‌باشد. در آخربهتر است بدانید که وایتون در کاربردهای ولتاژ کم و فرکانس پایین دارای خواص الکتریکی خوبی می‌باشد.
کاربردهای وایتون
وایتون برای استفاده در تجهیزات هوافضا و صنایعی که دارای شرایط سخت می‌باشد بسیار مناسب می‌باشد.
هدف اصلی استفاده از این پلاستیک مقاومت بالای آن در برابر سوخت و نسوز بودن آن بوده است که در حال حاضر توانسته است در بسیاری از صنایع دیگر نیز مورد استفاده مفید قرار بگیرد.
وایتون را می‌توان هم‌اکنون در خودرو، لوازم خانگی و صنایع مختلف شیمیایی پیدا کرد. همچنین به تازگی می‌توانیم رد پای آن را در صنایع غذایی و دارویی نیز مشاهده کنیم.
اما چرا؟
قطعات معمولی که نیاز به روغن‌کاری دارند مانند درزبندی سوخت، واشر درپوش، درزبند T و درزبند لب شعاعی در پمپ‌ها قطعات به دلیل مقاومت شیمیایی بالای آن از وایتون ساخته می‌شوند.
کاربرد این مواد در صنعت خودرو بسیار بالا می‌باشد. به علاوه با تحقیقات صورت گرفته ثابت شده است که استفاده از وایتون در واشر، حلقه‌های O، شیلنگ‌های سوخت و لوله‌ها. در سایر کاربردهای سوخت حمل و نقل، شامل غلظت بالای بیودیزل، مدل‌های B و F (FKM-GBL-S و FKM-GF-S) باعث می‌شود در برابر بیودیزل اسیدی مقاوم‌تر عمل کنند. زیرا این نوع سوخت ناپایدار و اکسید کننده است.
وایتون در مقایسه با سایر مواد
- در مقایسه با NBR :
NBR جزو ارزان ترین لاستیک‌های این رده می‌باشد. در دمایی بین ۳۵- تا ۱۲۰ درجه سانتی گراد بهترین عمل کرد را از خود نشان می‌دهد. این درجه حرارت به نسبت FKM، بسیار ناچیز می‌باشد و به همین دلیل از آن در کاربردهای تخصصی بیشتری که به درجه حرارت و مقاومت شیمیایی بیشتری نیاز دارند استفاده می کنند.
- در مقایسه با EPDM:
مقاومت شیمیایی و محدوده دمای عملکرد تفاوت‌های مهم بین وایتون EPDM می‌باشد. هر دو در دمای بالا عملکرد فوق‌العاده‌ای دارند، با این تفاوت که EPDM در دماهای پایین دارای برتری به خصوصی می‌باشد و از سوی دیگر مقاومت وایتون در دماهای بالا به مراتب بهتر می‌باشد.
- در مقایسه با تفلون (PTFE):
وایتون در برابر دما مقاوم تر است اما از سوی دیگر در مقابل مقاومت شیمیایی تفلون (PTFE) حرفی برای گفتن نخواهد داشت. همچنین، تفلون از نظر حرارتی مقاومت کمی دارد اما از نظر نچسب بودن توانایی بالایی را از خود نشان می‌دهد.
به علاوه تفلون به نسبت وایتون قابلیت ارتجاعی بسیار کمی دارد و به دلیل لاستیک بودن وایتون از آن برای استفاده در مصارف آببندی استفاده می‌کنند.
منابع:
https://www.martins-rubber.co.uk/blog/what-is-viton-our-essential-guide/
https://orangeseal.us/blogs/general-blog/why-viton
