انتخاب روغن هیدرولیک Hydraulic oil مناسب برای جک‌های هیدرولیکی یک تصمیم بسیار حیاتی است که تأثیر زیادی بر عملکرد، عمر و کارایی سیستم هیدرولیک خواهد داشت. روغن Hydraulic نه تنها به عنوان یک روانکار عمل می‌کند، بلکه باید قادر باشد فشارهای بالا را تحمل کرده، سیستم را تمیز نگه دارد و از خوردگی و سایش جلوگیری کند. درنتیجه بعد از آشنایی با جک هیدرولیک، در این مقاله به طور مفصل به نکات کلیدی برای انتخاب روغن هیدرولیک مناسب برای این جک‌ها پرداخته خواهد شد.

غلظت روغن هیدرولیک

ویسکوزیته یا غلظت یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های روغن هیدرولیک است که تأثیر مستقیم بر عملکرد سیستم هیدرولیک دارد همچنین Viscosity به جریان‌پذیری مایع اشاره دارد و باید با شرایط دمایی و کاری سیستم جک سازگار باشد.

ویسکوزیته پایین برای دماهای پایین توصیه می‌شود ولی در مقابل غلظت بالا برای دماهای بالا توصیه می‌شود تا روغن بتواند در برابر شرایط داغ مقاومت کند. معمولاً برای جک‌های هیدرولیک از گریدهای ISO VG 32، ۴۶ یا ۶۸ استفاده می‌شود که هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده‌اند. که در ادامه به معرفی هر یک از گریدها میپردازیم.

 

 

نوع روغن هیدرولیک Hydraulic oil

جایی که تجهیزات سنگین با دقتی بی‌نقص حرکت می‌کنند، روغن هیدرولیک نقشی حیاتی در عملکرد این سیستم‌ها ایفا می‌نماید. اما برخلاف تصور عمومی، روغن هیدرولیک فقط یک مایع ساده برای انتقال نیرو نیست؛ بلکه یک ترکیب مهندسی‌شده با خواص ویژه است که باید در شرایط دمایی، فشاری و زیست‌محیطی گوناگون بهینه عمل کند. با توجه به تنوع بالای نیازهای صنعتی، انواع مختلفی از روغن‌های هیدرولیک طراحی و تولید شده‌اند که هر کدام برای شرایط خاصی مناسب هستند. از روغن‌های معدنی پرکاربرد گرفته تا روغن‌های سنتتیک پیشرفته، هر کدام دارای ترکیبات، مقاومت‌ها و ویژگی‌های خاصی مانند پایداری حرارتی، مقاومت در برابر اکسیداسیون و خواص ضد سایش هستند. این تنوع نه‌تنها به بهبود بهره‌وری سیستم‌های هیدرولیکی کمک می‌کند، بلکه طول عمر تجهیزات را افزایش و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش می‌دهد. در ادامه، به بررسی و معرفی دقیق‌تر انواع این روغن‌ها می‌پردازیم.

روغن معدنی: این روغن‌ها برای استفاده‌های عمومی و جک‌های صنعتی مناسب هستند و معمولاً ارزان‌تر از روغن‌های سینتتیک هستند.

روغن سینتتیک: این روغن‌ها برای دما و فشارهای بالا طراحی شده‌اند و معمولاً عملکرد بهتری در دماهای بسیار پایین یا بالا دارند.

روغن ضد سایش (AW): روغن‌هایی که دارای افزودنی‌های ضد سایش هستند، برای سیستم‌هایی که نیاز به کاهش سایش قطعات دارند مناسبند و از روغن ریزی جک‌های هیدرولیک در بلند مدت جلوگیری می‌کنند.

شرایط محیطی تعیین کننده‌ی نوع روغن هیدرولیک است…

شرایط محیطی یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر انتخاب روغن‌های صنعتی و هیدرولیک تأثیر می‌گذارد. در مناطقی با آب‌وهوای گرمسیری، دمای بالا باعث کاهش گرانروی (ویسکوزیته) روغن شده و روان‌کاری تجهیزات را مختل می‌کند. از طرفی، در مناطق سردسیری، کاهش شدید دما می‌تواند باعث سفت‌شدن روغن و افزایش مقاومت آن در برابر جریان شود که نتیجه آن، کاهش کارایی سیستم‌های هیدرولیکی و تاخیر در شروع به کار تجهیزات است. به همین دلیل، انتخاب روغن مناسب برای این شرایط، چالشی کلیدی در صنعت به شمار می‌رود. استفاده از روغن‌های با شاخص گرانروی بالا یا روغن‌های چندمنظوره، یکی از راهکارهای رایج برای حفظ عملکرد تجهیزات در دامنه‌های دمایی گسترده است. انتخاب صحیح روغن، نه‌تنها موجب عملکرد بهینه در سخت‌ترین شرایط جوی می‌شود، بلکه هزینه‌های تعمیر و نگهداری را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. در این راستا، شناخت تأثیر اقلیم‌های سرد و گرم بر خواص روغن، ضرورتی انکارناپذیر است.

در مناطق سردسیر: باید از روغن‌هایی با نقطه ریزش پایین استفاده کرد تا روغن در دماهای پایین قادر به جریان یافتن باشد.

در مناطق گرم: روغن‌هایی با پایداری حرارتی بالا و مقاومت در برابر اکسیداسیون باید انتخاب شوند تا روغن در دماهای بالا دچار خراب شدن یا تجزیه نشود.

 

 

افزودنی‌ها (Additives) در روغن هیدرولیک

عملکرد بهینه سیستم‌های هیدرولیکی تنها به نوع روغن بستگی ندارد، بلکه افزودنی‌های شیمیایی نقشی کلیدی در بهبود خواص این روغن‌ها ایفا می‌کنند. این ترکیبات پیشرفته برای رفع چالش‌های عملیاتی مانند خوردگی، اکسیداسیون، تولید کف و ناپایداری دمایی طراحی شده‌اند. افزودنی‌های ضد زنگ از سطوح فلزی در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی محافظت می‌کنند، در حالی که مواد ضد کف از تشکیل حباب‌های هوا که منجر به کاهش کارایی سیستم می‌شوند، جلوگیری می‌کنند. همچنین، افزایش پایداری حرارتی روغن به کمک این افزودنی‌ها، موجب عملکرد مطلوب در دماهای بالا می‌شود. این اصلاحات شیمیایی، نه‌تنها به طول عمر تجهیزات کمک می‌کنند، بلکه باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری نیز می‌شوند. شناخت این افزودنی‌ها برای صنایع امری حیاتی است.

نوع سیستم جک هیدرولیک

در سیستم‌های جک هیدرولیک و سیستم هیدرولیک خودرو، روغن هیدرولیک به‌عنوان عامل انتقال نیرو عمل می‌کند. در جک‌های هیدرولیک، روغن با فشرده‌سازی و انتقال نیرو، امکان حرکت دقیق و کنترل‌شده بارهای سنگین را فراهم می‌آورد. در خودروها، سیستم‌های هیدرولیکی مانند فرمان هیدرولیک و ترمزهای ABS نیاز به روغن هیدرولیک دارند تا عملکرد نرم و موثر سیستم را در شرایط مختلف جوی و فشار بالا تضمین کنندبرای این نوع سیستم‌ها معمولاً از روغن ATF (Automatic Transmission Fluid) استفاده می‌شود. در هر دو سیستم، روغن هیدرولیک به حفظ عملکرد بهینه، کاهش سایش و افزایش عمر مفید تجهیزات کمک می‌کند.

 

 

جک‌های هیدرولیک به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین ابزارهای انتقال نیرو شناخته می‌شوند. این سیستم‌ها با استفاده از اصل پاسکال، نیروی اندک را به قدرتی عظیم تبدیل می‌کنند. بسته به نوع کاربرد، انواع مختلفی از جک‌های هیدرولیک مانند جک‌های تلسکوپی، دوطرفه و یک‌طرفه طراحی شده‌اند. هر یک از این سیستم‌ها برای شرایط خاصی مانند بلند کردن، فشار دادن یا جابه‌جایی بارهای سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب نوع مناسب، تأثیر مستقیمی بر کارایی و ایمنی تجهیزات دارد. برای جک‌های هیدرولیک صنعتی که فشار و دماهای بالا را تجربه می‌کنند، روغن‌های AW (Anti-Wear) یا UTHF (Universal Tractor Hydraulic Fluid) انتخاب مناسبی هستند.

سازگاری با متریال‌های آببندی، انواع سیل‌ها و پکینگ

مهم است که روغن Hydraulic انتخابی با مواد پکینگ جک هیدرولیک مانند EPDM یا ورق پلی‌یورتان سازگار باشد. عدم سازگاری روغن با جنس پکینگ می‌تواند منجر به خرابی سریع سیستم شود. بنابراین، هنگام انتخاب روغن، باید به سازگاری آن با مواد آب‌بند توجه کنید.

با برند‌های معتبر روغن هیدرولیک در بازار ایران آشنا شوید:

انتخاب روغن از برندهای معتبر می‌تواند از نظر کیفیت و پایداری بسیار مؤثر باشد. برخی از برندهای معتبر در بازار ایران عبارتند از:

شل Shell

موبیل Mobil

توتال Total

ایرانول Iranol

این برندها به دلیل تولید روغن‌های باکیفیت و رعایت استانداردهای بین‌المللی در صنعت هیدرولیک در ایران شناخته شده‌اند.

استانداردهای روغن هیدرولیک

مهم است که روغن انتخابی مطابق با استانداردهای بین‌المللی باشد تا بعد از پکینگ‌تراشی جک هیدرولیک و قرارگیری آن درون جک، اطمینان حاصل شود که روغن در شرایط مختلف با تمامی اجزا جک به خوبی ارتباط برقرار می‌کند. این استانداردها تضمین می‌کنند که روغن از نظر ویژگی‌های فنی، عملکرد و سازگاری با سیستم هیدرولیک مطابق با بهترین شرایط باشد. برخی از استانداردهای مهم عبارتند از:

DIN 51524

ISO 11158

روغن‌های هیدرولیک پرمصرف در بازار ایران

۱. شل تلوس S2 M

ویسکوزیته: ISO VG 32، ۴۶، ۶۸

ویژگی‌ها: ضد سایش (AW)، پایداری حرارتی بالا، ضد زنگ

کاربرد: جک‌های صنعتی و سیستم‌های هیدرولیک عمومی

قیمت تقریبی: ۲۰۰,۰۰۰ تا ۳۵۰,۰۰۰ تومان/لیتر

۲. بهران هیدرولیک H46

ویسکوزیته: ISO VG 46

ویژگی‌ها: ضد سایش، ضد زنگ، مقاوم در برابر اکسیداسیون

کاربرد: جک‌های صنعتی و ماشین‌آلات سنگین > e: قیمت تقریبی: ۱۵۰,۰۰۰ تا ۲۵۰,۰۰۰ تومان/لیتر

۳. ایرانول HLP 46

ویسکوزیته: ISO VG 46

ویژگی‌ها: ضد سایش، مقاوم در برابر حرارت و اکسیداسیون

کاربرد: سیستم‌های هیدرولیک صنعتی

قیمت تقریبی: ۱۲۰,۰۰۰ تا ۲۲۰,۰۰۰ تومان/لیتر

۴. موبیل DTE 10 Excel 46

ویسکوزیته: ISO VG 46

ویژگی‌ها: عملکرد عالی در دماهای پایین و بالا، ضد سایش

کاربرد: سیستم‌های هیدرولیک پیشرفته

قیمت تقریبی: ۳۵۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰ تومان/لیتر

۵. توتال Azolla ZS 46

ویسکوزیته: ISO VG 46

ویژگی‌ها: مقاوم در برابر اکسیداسیون و حرارت

کاربرد: جک‌های صنعتی و خودرویی

قیمت تقریبی: ۱۸۰,۰۰۰ تا ۳۰۰,۰۰۰ تومان/لیتر

جمع بندی انتخاب روغن هیدرولیک

روغن هیدرولیک	ویسکوزیته (ISO VG)	گرانروی (cSt در ۴۰°C)	نقطه کاربری (°C)	نقطه اشتعال (°C)
شل تلوس S2 M	۳۲، ۴۶، ۶۸	۳۲ (VG 32)، ۴۶ (VG 46)، ۶۸ (VG 68)	-۱۰ تا ۷۰	۲۲۰-۲۵۰
بهران هیدرولیک H46	۴۶	۴۶	-۱۵ تا ۶۰	۲۲۰-۲۵۰
ایرانول HLP 46	۴۶	۴۶	-۱۵ تا ۶۰	۲۱۰-۲۵۰
موبیل DTE 10 Excel 46	۴۶	۴۶	-۲۰ تا ۷۰	۲۳۰-۲۶۰
توتال azolla zs 46	۴۶	۴۶	-۱۰ تا ۶۰	۲۲۰-۲۵۰

تعاریف اصطلاحات جدول:

ویسکوزیته (ISO VG): این مشخصه نشان‌دهنده‌ی میزان غلظت روغن است که می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد سیستم هیدرولیک داشته باشد. هرچه عدد ویسکوزیته بالاتر باشد، روغن غلیظ‌تر است.

گرانروی (cSt در ۴۰°C): این شاخص میزان مقاومت روغن به جریان را در دمای ۴۰ درجه سانتی‌گراد نشان می‌دهد. روغن‌هایی با گرانروی بیشتر در برابر جریان مقاومت بیشتری دارند.

نقطه کاربری (°C): این دما به محدوده دمایی اشاره دارد که روغن در آن بهترین عملکرد خود را خواهد داشت.

نقطه اشتعال (°C): این دما نشان‌دهنده دمایی است که در آن روغن می‌تواند مشتعل شود. هر چه نقطه اشتعال بالاتر باشد، روغن ایمن‌تر است.

این جدول کمک می‌کند تا مقایسه‌ای سریع و واضح از روغن‌های هیدرولیک پرمصرف داشته باشید.

نتیجه‌گیری

هدف از این مقاله‌ی سایت پکیلون PAKILON دانستن این موضوع بود که انتخاب روغن مناسب برای جک‌های هیدرولیکی به عوامل مختلفی از جمله ویسکوزیته، نوع روغن، شرایط محیطی، و سازگاری با مواد سیل یا پکینگ بستگی دارد. با توجه به کاربرد خاص و نیازهای سیستم، باید از روغن‌هایی استفاده شود که بهترین عملکرد را در شرایط خاص شما ارائه دهند. انتخاب برندهای معتبر و بررسی استانداردهای روغن نیز برای تضمین کیفیت و عملکرد بهینه سیستم هیدرولیک ضروری است.