برای تراش دنده‌های پیچ بر روی موادی مانند فلز، چوب و پلاستیک از قلَاویز و حَدیده استفاده می‌شود. حدیده سطوح بیرونی مثل لوله استوانه را در گام مشخص دنده می‌کند. قلاویز برای دنده‌کردن داخل استوانه‌ها (مهره) به‌کار می‌رود. فرایند تراشیدن با قلاویز را قلاویزکاری و فرایند تراشیدن دنده‌های پیچ با حدیده را رِزوِه‌تراشی یا پیچ‌تراشی بر روی شفت فولادی ویا میلگرد تفلونی می‌گویند. در ادامه شما را با انواع روشهای قلاویز زنی، انواع حدیده و 

قلاویز کاری چیست و چه روش هایی دارد؟

قلاویزها دو نوع کلی دستی و ماشینی دارند. قلاویزهای دستی معمولا دو یا سه مرحله ای هستند که روی بدنه قلاویز به وسیله خط مشخص شده انده : یک خط: اول رو، دو خط:دوم رو، بدون خط:سوم رو یا آخر رو. قلاویزهای ماشینی غالبا تک مرحله ای هستند و از لحاظ شکل دندانه به دو نوع مستقیم و مارپیچ دارند. مستقیم برای قلاویزکاری قطعات با انتهای باز یا همان ته باز و مارپیچ برای قلاویزکاری قطعات با انتهای بسته یا ته بسته به کار می‌روند.

بعد از تراش و سوراخکاری به کمک مته ته گرد ویا مته ته کونیک، تراشکار ویا اپراتور اقدام به قلاویز زدن می‌کند. قلاویز کاری دستی به وسیله دسته قلاویز و نیروی دست انجام می شود اما قلاویز کاری با ماشین، به وسیله ماشین قلاویز یا دستگاه های مشابه دیگر انجام می شود. قلاویز ها با توجه به جهت چرخش به دو دسته ، راست ( جهت عقربه های ساعت ) و چپ ( خلاف جهت عقربه های ساعت ) تقسیم می شوند. حدیدهٔ دوپارچهٔ قابل تنظیم از دو نیمهٔ جدا از هم ساخته شده‌است که معمولاً در حدیده‌گیر که شامل کَلّگی و راهنماست، جای می‌گیرد.

نکات مهم رزوه‌ تراشی و قلاویز کاری

۱- هر دور که ابزار به‌طرف راست می‌چرخد نیم دور آن را به‌طرف چپ می‌گردانند تا براده‌های جداشده از بین لبه‌های بُرنده آزاد گردد.

۲- نیروی زیاد باعث شکستن ابزار، خراب‌شدن قطعه کار و ناصاف شدن دنده‌ها می‌شود.

۳- در موقع دنده‌کردن قطعات فولادی، ابزار را روغن بزنید.

۴- برای دنده‌کردن قطعات آلومینیمی، زدن نفت بهتر است.

۵- برای دنده‌کردن برنج یا چدن، نباید هیچ‌گونه روغن به‌کار برد. 

باید قبل از قلاویزکاری از جداول استاندارد قطر مته جهت سوراخ‌کاری را پیدا کرد. برای مثال، پیچ M6 فقط در سوراخی که به قطر ۵mm قلاویزکاری شده قابلیت چرخش دارد.

حدیده کاری چیست؟

حدیده کاری ، که اغلب به رزوه ‌تراشی کوتاه می شود، یک ساختار مارپیچ است که برای تبدیل بین حرکت یا نیرو چرخشی و خطی استفاده می شود. حدیده کاری رجی است که به شکل مارپیچ به دور یک استوانه یا مخروط پیچیده شده است که اولی را رزوه مستقیم و دومی را رزوه مخروطی می نامند. حدیده کاری به عنوان یک ماشین ساده و همچنین به عنوان یک بست رزوه ای ویژگی اساسی پیچ است. مزیت مکانیکی حدیده کاری به گام آن بستگی دارد، یعنی مسیر خطی که پیچ در یک دور آن را می پوشاند.

در بیشتر کاربردها، گام حدیده کاری به گونه ای انتخاب می شود که اصطکاک کافی برای جلوگیری از تبدیل حرکت خطی به حرکت دورانی وجود داشته باشد، به این ترتیب پیچ حتی با اعمال نیروی خطی نمی لغزد، تا زمانی که هیچ گشتاور خارجی وجود ندارد. این ویژگی برای اکثریت قریب به اتفاق کاربردهای آن ضروری است. سفت کردن حدیده یک بست با راندن گوه در شکاف تا زمانی که از طریق اصطکاک و تغییر شکل الاستیک جزئی بچسبد قابل مقایسه است.

انواع مختلف حدیده 

• مربع
• آکم
• بند انگشتی
• تکیه گاه
• متریک

1. مربع

رزوه های مربعی به دلیل کارایی بالایی که دارند به طور گسترده ای برای انتقال نیرو در هر جهت مورد استفاده قرار می گیرند. این گونه رزوه ها معمولاً بر روی مکانیسم های تغذیه ماشین ابزار، شیرها، دوک ها، جک های پیچ و غیره یافت می شوند.

2. رزوه آکم

این اصلاحی از رزوه مربع است. این بسیار قوی تر از نخ مربع است و به راحتی قابل تولید است. این رزوه ها به طور مکرر در ماشین های تراش پیچ، شیرهای برنجی و زه های نیمکت استفاده می شوند.

3. رزوه  بند انگشت

همچنین اصلاحی از رزوه مربع است. و دارای بالا و پایین گرد است. می توان آن را به راحتی ریخته گری یا رول کرد و نمی توان آن را به لحاظ اقتصادی روی ماشین ساخت. 

4. رزوه پشتیبان

فقط برای انتقال نیرو در یک جهت استفاده می شود. نیرو تقریباً به موازات محور منتقل می شود. این واحد رزوه دارای مزیت هر دو رزوه مربع و V است. مقاومت اصطکاکی پایینی از ویژگی رزوه مربعی دارد و استحکامی برابر با رزوه V دارد. 

5. رزوه متریک

این یک رزوه استاندارد هندی است و شبیه به B.S.W است. دارای زاویه ۶۰ درجه به جای ۵۵ درجه است.

توجه: برای آشنایی، مشاهده‌ی محصولات و استعلام قیمت ورق پلی‌آمید تولید آلمان بر روی عبارت رنگی کلیک کنید.

اصطلاحات حدیده کاری

دانستن انواع و اندازه های مختلف پیچ مفید است، اما برای انتخاب دقیق پیچ مناسب برای پروژه خود، احتمالاً باید کمی در مورد نحوه کار حدیده کاری نیز بدانید. حدیده کاری چگونه کار می کنند؟ مانند خود پیچ ​​ها، رزوه های پیچ نیز برای رفع نیازهای کاربردهای خاص طراحی شده اند.

برای کمک به شما در انجام بهترین سرمایه گذاری در اتصال دهنده ها برای پروژه بعدی خود، در اینجا یک راهنمای کامل برای اصطلاحات حدیده کاری  آورده شده است:

حدیده های خارجی:

حدیده های خارجی (به عنوان مثال: حدیده‌های نر) به این معنی است که حدیده ها روی پیچ ها قرار دارند. گاهی اوقات حدیده‌ها به جای پیچ‌ها روی مهره ها قرار می گیرند.

حدیده های داخلی:

حدیده های داخلی (به عنوان مثال: رزوه‌های ماده) به این معنی است که حدیده‌ها به جای پیچ و مهره ها یا پیچ ها روی مهره ها قرار دارند.

حدیده های پیچ ماشینی:

حدیده های پیچ ماشینی از این نظر منحصر به فرد هستند که به طور ویژه برای جفت شدن با حدیده های روی مهره ها یا حدیده های موجود در سوراخ های ضربه خورده طراحی شده اند. 

حدیده های فاصله دار:

حدیده های فاصله دار به گونه ای طراحی می شوند که در سوراخ های از پیش سوراخ شده، رزوه های خود را تشکیل دهند. شما اغلب رزوه های فاصله دار را روی پیچ های خودکشی، چوبی و کوچ می بینید.

حدیده های عقب‌افتاده:

حدیده ‌های تاخیری تنها نمونه‌ای از پیچ‌ها هستند که رزوه خود را در سوراخ‌های از پیش سوراخ‌شده تشکیل می‌دهند. معمولاً برای بستن فلز به چوب از پیچ های کاوشگر استفاده می شود.

بعد از خواندن این مقاله و آشنایی با این دو ابزار کاربردی یعنی حدیده و قلاویز، بهتر است با دیگر ابزار تراشکاری نیز آشنا شوید و در رابطه با این موضوع پیشنهاد میکنیم مقاله لیست ابزار تراشکاری را در سایت ما مطالعه بفرمایید.