همه ما به خوبی می دانیم که خانواده پلیمرهای صنعتی تا چه حد وسیع و گسترده است اما در این بین برخی پلیمرها شهرت جهانی یافته اند و نام آن ها بیشتر به گوش مان رسیده. قرار است از پلیمری صحبت کنیم که احتمالا برای اولین بار نام آن را در تبلیغات ظروف پخت غذا شنیدید؛ درست است، تفلون. اما آیا تفلون ماده ای سمی و خطرناک است؟ میلگرد، ورق ویا لوله تفلون پی تی اف ای PTFE جزو پر فروش ترین میلگردهای پلیمری بازار هستند و درصد فروش آن ها نسبت به سایر متریال‌های پلیمری بسیار بالاست.

کاربرد وسیع این تفلون نسوز در صنایع دارویی و غذایی به ما می گوید که با ماده ای خطرناک روبرو نیستیم اما آیا واقعا این چنین است؟ در ادامه پیرامون احتمال خطرناک بودن این میلگرد، ورق ویا لوله تفلون پی تی اف ای PTFE به گفتگو خواهیم پرداخت.

آیا محصولات ساخته شده از پی تی اف ای خطرناک هستند؟

تفلون که نام اختصاری آن PTFE پلی ترترافلوئوراتیلن است در ساخت انواع ماهیتابه های نچسب، اعضای مصنوعی بدن، عایق کابل های برق و صنعت خودروسازی استفاده می شود. جدا از کاربردهای وسیعی که تفلون یا همان پی تی اف ای در ساخت انواع گسکت و اتصالات شیر و رینگ ها دارد این پلیمر در ساخت تجهیزات و لوازم جانبی برای آماده سازی غذا استفاده می شود.

این پلیمر همچنین در ساخت بسیاری از تجهیزات آزمایشگاهی کاربرد دارد و لوازم جانبی پزشکی را توسط آن تولید می کنند. ساخت انواع اعضای مصنوعی بدن از جمله دریچه قلب، ریه مصنوعی، جمجمه، مفصل ران، قرنیه مصنوعی و دندان مصنوعی ممکن است برخی کاربران را در مورد سمی بودن این ماده نگران کرده باشد. این ماده هیچ آسیبی برای سلامت انسان ایجاد نخواهد کرد و در حالت بهینه سمی نمی باشد. با این حال نمی توان گفت که پی تی اف ای ماده ای کاملا بی خطر است. اما در چه شرایطی ممکن است این ماده آسیب رسان باشد؟

یکی از قطعات جدید و کار راه انداز که برای آببندی سیلندرهای هیدرولیک در کارخانجات مواد غذایی و خوراکی ایران و اروپا به وقور استفاده می شود پکینگ تفلون PTFE است که دعوت میکنم با کلیک روی متن نارنجی، مزایای استفاده‌ی این متریال نسوز و شرایط کاری آن را مطالعه کنید.

خطرناک بودن پی تی اف ای PTFE در شرایط دمایی خاص

میلگرد، ورق ویا بوشن پی تی اف ای PTFE و محصولاتی که با استفاده از تفلون ساخته و پرداخته می شود به خودی خود دارای خاصیت سمی نیستند. بنابراین در دمای نرمال نمی توانند آسیبی برای سلامت انسان ها ایجاد کنند. زمانی محصولات تفلون آسیب رسان خواهند بود که تحت دمای بسیار بالا قرار گیرند. در این صورت ماده ای خطرناک به نام اسید پرفلوئوروکتانوئیک آزاد خواهد شد. بنابراین باید بسیار مراقب بود که این میلگردها و محصولات ساخته و پرداخته شده توسط آن ها در شرایط دمایی خاص قرار نگیرند.

مضرات پی تی اف ای برای سلامتی بعد از ورود به بدن

پی تی اف ای بعد از ورود به بدن بدون ایجاد هیچ گونه تغییر شیمیایی و جذب شدن توسط اندام های داخلی بدون تغییر دفع خواهد شد. به همین دلیل است که از پی تی اف ای برای ساخت اعضای مصنوعی استفاده می کنند. چرا که این ماده دارای واکنش پذیری نمی باشد. بنابراین حتی اگر به همراه غذا وارد بدن شود هم مشکلی برای سلامت انسان ها ایجاد نخواهد کرد و از بدن دفع می شود.

مشاهده محصولات و قیمت میلگرد PTFE در پکیلون pakilon.com

آزاد کردن پرفلوئوروکتانوئیک توسط تفلون پی تی اف ای در دمای بالا

اما اگر پی تی اف ای داغ شود و دمای آن بالا رود تفلون شروع به تجزیه نموده و انبوهی از گازهای سمی چون اسید پرفلوئوروکتانوئیک از آن ساطع می شوند. هر چه دمای ایجاد شده بیشتر باشد شدت و غلظت گازهای سمی نیز بالاتر خواهد رفت. این گازها اگر دارای غلظت بالایی باشند به موجب تنفس نمودن آن ها ممکن است افراد دچار تب بالا، نفس تنگی و ضعف و بیهوشی شوند.

ماده سمی که حاصل از داغ شدن پی تی اف ای آزاد می شود PFOA است که قرار گرفتن دائمی در معرض آن می تواند منجر به سرطان در افراد شود. بنابراین می توان گفت که تفلون به خودی خود در دمای نرمال خطرناک نیست اما اگر در دمای بالا قرار گیرد تا جایی که از خود PFOA را ساطع کند میتواند بسیار تا بسیار آسیب رسان باشد.

جالب است بدانید تفلون پی تی اف ای فقط یک جنس تنها نیست بلکه یک خانواده از متریال‌هاست که نیاز است قبل از هر اقدامی با انواع تفلون پی تی اف ای PTFE در بازار ایران آشنا شوید.

احتمال خطرناک بودن  تفلون پی تی اف ای برای سلامت

البته این را هم در نظر داشته باشید، دمایی که از آن برای واکنش شیمیایی تولید ماده سمی حرف می زنیم دمای بسیار بالایی است که عمده محصولات پی تی اف ای در این دما قرار نمی گیرند. به ویژه محصولات و تجهیزات مورد استفاده در صنعت غذا. بنابراین نیاز به نگرانی از این بابت نیست. این دما حدودا ۴۰۰ درجه سانتیگراد می باشد. با این حال سایر کاربردهای میلگرد پی تی اف در شرایط بحرانی تری همچون کاربردهای صنعتی و خودروسازی می باشد.

چنانچه میلگرد PTFE و محصولات ساخته شده از آن دچار حریق شوند احتمال ساطع شدن این گاز بسیار زیاد است.

آسیب های تفلون پی تی اف ای برای سلامتی

همانطور که گفته شد پی تی اف ای در شرایط دمایی خاصی شروع به آسیب رساندن به سلامت انسان ها خواهد کرد. این ماده تا زمانی که در دمای بالا قرار نگیرد می تواند عملکرد خوب و سالمی داشته باشد. این دما در حدود ۳۶۰ تا ۳۷۰ درجه سانتیگراد است. با این حال باید دقت داشته باشید که دمای پی تی اف ای به ۴۰۰ درجه سانتیگراد و دمای سوختن و ذوب نرسد.

پرفلوئوروکتانوئیک می تواند روی رشد کودکان آسیب جدی داشته باشد. این ماده در غدد داخلی ایجاد تداخل می کند و هورمون های بدن دچار به هم ریختگی می شود. از جمله آسیب هایی که پرفلوئوروکتانوئیک می توتند برای سلامت انسان داشته باشد می توان به چاقی افراطی، دیابت و بر هم خوردن چرخه قاعدگی در بانوان اشاره کرد. بنابراین جدا باید از بالا رفتن دمای این ماده جلوگیری نمود.

نتیجه گیری

پی تی اف ای می تواند تا دمای ۳۶۰-۳۷۰ درجه سانتیگراد بدون سوختن و آزاد کردن گاز های سمی دمای بالا را تحمل کند اما اگر این دما به حدود ۴۰۰ درجه سانتیگراد برسد احتمال ساطع شدن گازهای خطرناک همچون PFOA بسیار زیاد خواهد بود. بنابراین توصیه می شود که مراقب استفاده از محصولات ساخته شده از تفلون باشید و دمای بالایی را به آن ها تحمیل نکنید. به ویژه اگر در صنایع غذایی از آن ها استفاده می کنید.